۱۳۸۸ اسفند ۵, چهارشنبه

روند طراحی پروسه دیزاین




پروسه طراحی و یا روند طراحی مطلبی است که همیشه ذهن دانشجویان معماری رو به خودش مشغول کرده و درطول گذراندن دروس طرح 1 تا 5 در حقیقت به دنبال بدست آوردن این روند برای استفاده در طرح های واقعیست. بررسی نمونه های مختلف یکی از راه برای درک بهتر مفاهیمه مطلبی رو که در زیر مطالعه می کنید روند طراحی سید هادی میرمیران یکی از معمارهای بزرگ کشورمونه امید وارم بتونه کمک بکنه .


نقطه گرهي طرح
"شيوه طراحي من در دوران هاي مختلف كار حرفه اي ام متفاوت بوده است. در چند سال اخير بيشتر به صورتي كه ذكر خواهم كرد طراحي را آغاز مي كنم و ادامه مي دهم.
پس از اينكه پروژه اي واگذار شد، دستيار يا دستياراني را براي آن در نظر مي گيرم. با توجه به اينكه از ابتداي كار حرفه اي همواره با پروژه هاي بزرگ و به صورت گروهي كار كرده ام، به اين امر عادت دارم و به ندرت بدون دستيار و گروه كار مي كنم.
پس از آن مدارك پروژه را در اختيار دستيارانم قرار مي دهم كه بررسي و تجزيه و تحليل كنند و مقدمات كار را فراهم آورند؛ خودم هم به صورت اجمالي مدارك پروژه را مطالعه و از محل پروژه هم بازديد مي كنم.در بازديد از محل پروژه سعي مي كنم كه ايده هاي خيلي اوليه را در ذهن خود به دست آورم.
0
مهمترين عامل در شروع طراحي
براي من مهمترين عامل در شروع طراحي، يافتن نقطه گرهي طرح است؛ نقطه گرهي بدين معنا كه خاستگاه طرح چه باشد و طرح را بر اساس چه عملي پايه گذاري كنيم. معمولاٌ نقطه گرهي در كار من برنامه فيزيكي نيست، اگرچه به هر حال كار كردن روي برنامه فيزيكي از ضررورت ها است، كه دستيارانم اين كار را انجام مي دهند و شكل خلاصه شده اي از بخش ها و فضاهاي پروژه و روابط آن بخش ها را تنظيم مي كنند. خلاصه كردن بخش ها و فضاهاي پروژه به چند بخش ساده اصلي، اين حسن را دارد كه مي تواند بهتر در ذهن جاي گيرد و به عبارت بهتر، ذهن به آن مسلط شود.
بنابر اين قبل از آنكه هر نوع تصميمي بگيرم يا خطي بكشم، تلاش مي كنم كه نقطه گرهي طرح را پيدا كنم و ايده طرح را كه در بدو امر تنها فكر است و بس، به دست آورم.
نقطه شروع يا نقطه گرهي يا ايده طرح مي تواند بسيار متفاوت باشد:
.
گاه يك فرم است،
گاه يك الگو،
گاه يك مضمون،
گاه يك مفهوم،
گاه يك شعر،
گاه يك خاطر،
گاه يك تصوير،
گاه يك خيال،
گاه يك اسطوره،
گاه يك نظريه...
و گاه نيز از تركيبي از بعضي اينها،

البته من اعتقاد دارم كه ايده طرح بايد يك چيز باشد و اگر هم چند چيز است؛ يكي از آنها كاملاٌ عمده باشد."
براي اينكه گفتارم روشن تر شود، بهتر مي دانم كه نقطه گرهي يا نقطه شروع را در چند طرح از طرح هاي اخيرم بيان كنم:

از پروژه رفسنجان آغاز مي كنم.
زماني من و چند معمار ديگر را براي مسابقه اي دعوت كردند. وقتي جمع شديم، به ما گفتند كه موضوع مسابقه مركز اسناد رياست جمهوري در رفسنجان است. بلافاصله ايده كلي طرح براي من شكل گرفت.
من رفسنجان را هميشه با يك يخچال بسيار زيباي قديمي به ياد مي آورم. بنابر اين تصميم گرفتم كه از فرم و سازمان فضايي اين بنا در پروژه استفاده كنم و برايم فرق نمي كرد كه موضوع پروژه چه باشد، كما اينكه بعد ها اين ايده را به صورت مركز ورزشي در رفسنجان به كار گرفتم.
از الگو هاي معماري ايران نيز در چند طرح استفاده كرده ام. نظرم اين است كه اين الگو ها داراي محدوديت زماني نيستند و بنابر اين چنين امكاني در آنها هست كه در پروژه هاي امروز و آينده نيز به كار گرفته شوند.

طرح فرهنگستانهاي جمهوري اسلامي ايران يكي از اين طرح ها بود. اگرچه در طرح فرهنگستان، خود كلمه "فرهنگستان" نيز براي من تفكر بر انگيز بود و سعي داشتم بنايي را طراحي كنم كه درك مبهم من از كلمه بسيار پيچيده و پر تصوير فرهنگستان را انعكاس دهد.
در چند طرح شعر ها براي من شروع كننده بودند. مثلاً در موزه ملي آب ايران، براي يافتن نقطه شروع طرح، زمينه هاي متعددي را بررسي كرديم؛‌

* اسطوره هاي مربوط به آب در ايران،
* فرم ها و الگوهاي بناهاي آبي ايران،
* كيفيات فيزيكي و شيميايي آب،
* وبسياري مطالعات ديگر؛

لكن يك شعر سهراب سپهري كه به آن برخورد كردم بيش از هرچيز برايم راهگشا بود؛
"... من به آغاز زمان نزديكم
آشنا هستم با سرنوشت تر آب
عادت سبز درخت..."
عبارت "سرنوشت تر آب "‌ براي من بسيار گويا بود و با اين ياد ذهني من كه هيچگاه آب بدون خشكي در ايران به خاطر نمي آيد،‌ تركيب شد و ايده طرح را شكل داد.

يا در پروژه كتابخانه ملي ايران كه شعر ناصرخسرو
" بنگر به فرشته كه دود از سپس ديو
چون زر گدازنه بر قيرچكاني ش"
با حضور مضموني لوح ها به مثابه ثبت كننده دانش بشري در هم آميخت و ايده كلي طرح را شكل داد.

در طرحي كه براي مسابقه كتابخانه ملي ژاپن در كانساي كشيديم، اگرچه در مدت چند ماه زمينه هاي مختلف فرهنگ ژاپن را در حد امكان مرور كرديم اما آنچه كه در نهايت پايه ايده طرح شد، مفهوم عميق "تهي" در فرهنگ ژاپن و ساختار اشعار هايكو بود كه طرح بر خلق يك تهي در ساختار واحد سه پاره اي چون ساختار هايكو ها سازمان دهي شد."


گاهي ايده فكري از جايي آغاز مي شود و به جاي ديگري مي رسد.

در يك پروژه كه براي ساختمان وزارت نيرو در يك مسابقه طراحي كردم، نظرم در ابتدا اين بود كه از الگوي يك سد قديمي (سد فريمان) در پروژه استفاده كنم. ليكن زماني كه درياچه اين سد را تجسم مي بخشيدم و سعي مي كردم كه دو بخش از ساختمان را در آن قرار دهم، اين فكر بديع برايم مطرح شد كه بخش هاي ساختمان را به صورت قطعات بزرگ شناور در آب كه در حالت خاصي معلق مي مانند، سازمان دهم و ايده فكري به صورت تصور دريا با چند قطعه شناور در آن باشد.

در طرحي كه اخيراً براي توسه حرم مطهر حضرت معصومه (س) در قم كشيدم، آنچه كه بيش از همه چيز مرا هدايت كرد، افقي بود كه از اين شهر كوير و درياچه نمك آن به خاطر داشتم، و موج هايي كه در اثر وزش باد در شن هاي كوير و يا آب هاي درياچه پديد مي آيد. بنابر اين ايده طرح به صورت يك بناي افقي سفيد رنگ كه فقط يك موج و يا شكن در نقطه عطف آن حضور مي يابد در آمد و چه هماهنگي مطلوبي با محيط پروژه و چه تواضعي در مقابل مجموعه موجود حرم نشان داد.

و بالاخره بحث هاي نظري كه مي توانند نقطه شروع طرح ها باشند؛

چه بحث هاي نظري معماري، چه مباحث و انديشه هاي فلسفي، و چه نظريه هاي ديگر ادبي و اجتماعي و جز اينها.

در اين مورد نمونه اي كه مي توانم از كارهاي خودم ذكر كنم، كاريست كه در حال انجام آن هستم و آن ساختمان سفارت جمهوري اسلامي ايران در تايلند است كه تصميم گرفتم در آن اين نظريه را كه حركت تكاملي معماري، چيزي جز كاهش جرم و افزايش فضا نيست، مبنا قرار دهم و نوعي از فضا پديد آورم كه فضايي " لامكان" و بدون مرز باشد، آنگونه كه در ايوان بناهاي صفوي، زنديه و قاجاريه ديده ام.

به درازا كشيد!
به هر حال نقطه شروع طرح يا تنظيم ايده فكري، به همين ترتيب كه ذكر كردم صورت مي گيرد و همان طور كه ديديد از هر كجا كه شروع شود، به هر حال در بستر فرهنگي ايران قرار دارد.
پس از آنكه ايده فكري طرح روشن شد، حركت براي شكل دهي فرم و ايده فضايي طرح آغاز مي شود. در اين مرحله از كار فكري و ذهني به مرحله خط كشيدن مي رسم و اسكيس هاي خود را در خصوص طرح آغاز مي كنم و با اين اسكيسها ايده فكري طرح را به ايده فضايي تبديل مي كنم.
البته در مرحله تنظيم ايده فكري نيز اسكيس هايي انجام مي دهم ليكن خيلي كلي و اوليه اند.

اسكيس ها بعضاً در گزينه هاي مختلف مطرح مي شوند، ليكن به هر حال در جهت همان ايده اوليه اند. البته گاه در مراحل بعدي تغيراتي در ايده اوليه داده مي شود و يا احتمالاً تغيير مي كند، اگر چه معمولاً چنين نمي شود و من فكر مي كنم كه ايده هاي اوليه كه با تمركز و تأمل به دست آمده باشند، همواره آن انرژي و توانايي را در خود دارند كه بتوان با آنها كاري خوب را تا پايان هدايت كرد.
اسكيس هاي من در اختيار دستيارانم قرار مي گيرد. آنها روي اين اسكيس ها كار خود را شروع مي كنند. همانگونه كه قبلاً نيز گفتم، دستيارانم برنامه طرح را بررسي كرده اند و به آن تسلط دارند و بنابر اين با تسلط به برنامه و اسكيسهايي كه از من مي گيرند، طرح جلو مي رود و شكل مي گيرد.

در اين مرحله به موازات كار دستياران، من هم كار خود را در مورد طرح ادامه مي دهم، اسكيس هاي پيشرفته تري تهيه مي كنم و كار هاي دستياران را بررسي و جهت دهي مي كنم، باهم صحبت و مشورت مي كنيم و كار را پيش مي بريم. بر اساس اسكيس ها و گفتگو ها در اين مرحله ماكت هاي اوليه زيادي هم ساخته مي شود، كه در به نتيجه رسيدن كار بسيار راهگشا هستند.
به تدريج طرح، شكل روشن تري به خود مي گيرد و در مرحله اي ايده فضايي طرح تثبيت و قطعي مي شود و به سمت تهيه نقشه هاي دقيق تر و ماكت نهايي حركت مي كنيم.

پس از آماده شدن نقشه هاي نهايي و ماكت هاي آن (گاه به صورت چند آلترناتيو) تماس هايي با كارفرما، براي تبادل نظر با او و قطعي كردن طرح، آغاز مي گردد.

من چگونگي انجام بخشي از كار را كه در اصطلاح مي توان آنرا ايده اوليه ناميد ذكر كردم. مراحل بعدي شامل تكميل كردن ايده اوليه، تهيه نقشه هاي مقدماتي،‌تهيه نقشه هاي اجرايي و اجراي ساختمان، اهميتي كمتر از مرحله مذكور ندارد، ليكن فكر مي كنم كه سوال در مورد آنها نيست و منظور از اين مقاله همان مرحله "ايده اوليه" است و در نتيجه به آن اكتفا مي كنم.

مرجع:‌مجله معماري و شهرسازي دوره نهم. شماره 54- 55 . اسفند 1378

با تشکر از دوست عزیز حسین کریمی و تالار کفتمان کافه دیزاین
» ادامه مطلب

۱۳۸۸ بهمن ۲۴, شنبه

المان مقاومت

طراحی المان برای یک میدان با موضوع مقاومت و پایداری پرژه پایانی استاد خالصی که دو تا کارش واقعا جالب بود .
* با تشکر از سرکار خانم یار احمدی برای ارسال تصاویر







» ادامه مطلب

۱۳۸۸ بهمن ۲۳, جمعه

نمایشگاه گروه معماری و عمران دانشجویان آبادان

چند وقت پیش دوستان عزیز زحمت کشیدن از کارهای دانشجویان نمایشگاهی رو بر پا کردن که در ادامه مطلب می تونید تصاویری از این نمایشگاه رو ببینید. با تشکر ازسر کار خانم یاراحمدی برای ارسال تصاویرو دوستانی که واسه برپایی نمایشگاه زحمت کشیدن.



» ادامه مطلب